Çocuk Suçları ve Çocuklara Karşı Suçlarda öğretmen, Kişi &Danışman Tutum ve Roller

ÇOCUK SUÇLARINDA CEZA SORUMLULUĞU VE YASAL SÜREÇ

Öğretmenlerimiz çocuk suçları ile çalışma hayatları boyunca sıkça karşılaşmaktadır. Türk Ceza kanununa göre tüm vatandaşların bu suçları bildirmesi zorunludur. Aşağıda belirtilen açıklamalar psikolojik danışmanlar, rehberlik personelleri ve öğretmenler için kılavuz niteliğindedir. Süreci doğru yürütmek ve yasal yolları bilmek hem suça maruz kalan çocuğa karşı hem de halkımıza karşı insani bir sorumluluktur. Ayrıca mesleki ve kişisel olarak yasal sorunlar yaşamanızı önleyecektir.

GİRİŞ

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 6/1-c maddesi uyarınca 18 yaşını doldurmamış kişi çocuktur. 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanununun (ÇKK) 3/1-a maddesi uyarınca daha erken yaşta ergin olsa bile, 18 yaşını doldurmamış kişi çocuktur.

*0-12 yaş grubu,

*12-15 yaş grubu ve

*15-18 yaş grubu olmak üzere üç yaş grubu ön görülmüştür.

SUÇA KARIŞAN ÇOCUK VE CEZA YÜKÜMLÜLÜĞÜ

TCK 31. Maddeye göre suçun işlendiği tarihte bulunan yaş itibarıyla ceza ehliyeti;

*Ceza sorumluluk yaşı 12 yaşın doldurulmasından itibaren başlatılmış,

*İkinci grup da bulunan 12-15 yaş grubundaki çocukların işlediği iddia edilen fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılama ve davranışlarını yönlendirme yeteneğinin varlığına bakılmakta ve ceza hukuku bakımından bu sorumluluğun indirimli ceza uygulama sebebi olduğu belirtilmiş,

* Üçüncü grubu oluşturan 15-18 yaş grubundaki çocukların ise cezai sorumluluğu kabul edilmiş ancak; indirimle ceza uygulamasına tabi tutulmuştur.

SUÇTAN ZARAR GÖREN ÇOCUK KİMDİR?

Suçtan zarar gören çocuk kavramı mağdur çocuk kavramına göre daha kapsamlıdır. Suçtan zarar gören çocuk bir suçtan dolayı zarar görenleri de kapsamaktadır.

*Doğrudan zarar gören

*Dolaylı zarar gören olarak ikiye ayrılır.

* Doğrudan zarar gören çocuk, suçun mağduru olan çocuktur. Yani suçun konusu olan davranışın etkisini doğrudan kendisinde hisseden çocuktur.

*Çocuk aşağıdaki durumlara maruz kalıyorsa mağdur kabul edilir.

*· İhmal veya istismara uğruyorsa,

* · Şiddet görüyorsa,

*· Eğitime devam edemiyorsa,

* · Anne-babayla görüşemiyorsa,

*· Çocuk ticaretine maruz kalıyorsa,

*· Fuhuşa ve pornografiye maruz kalıyorsa,

*· Kötü koşullarda çalıştırılıyorsa,

*· Çalıştırılmaması gereken yaşta zorla çalıştırılıyorsa,

*· Dili, dini, ırkı, cinsiyeti sebebi ile ayrımcılığa uğruyorsa.

İhmal, İstismar Tanımı ve Türleri

Dünya Sağlık Örgütü şu şekilde tanımlamaktadır:

*“Sorumluluk, güç ve güven ilişkileri ortamında, çocuğun sağlığına, hayatiyetine, gelişimine veya saygınlığına mevcut veya potansiyel zarar vermeyle sonuçlanan, bütün şekilleriyle fiziksel ve duygusal kötü muamele, cinsel suistimal, ihmal veya ihmalkar muamele, ticari ve diğer sömürülerdir” (WHO, 1999, s.15)

Cinsel İstismar Kabul Edilen Davranışlar Nelerdir?

*Temas içermeyen (seksi konuşma, teşhircilik),

*Röntgencilik,

*Cinsel dokunma (cinsel organlara dokunma),

*Oral seks (oral-vajinal, oral-penis, oral-anal),

*Interfemoral ilişki (çocuk bacakları arasına penisin yerleştirilmesi),

*Cinsel penetrasyon (anal, genital, parmak, cisim),

*Cinsel sömürü (pornografi ve çocuk fuhuşu).

MAĞDUR ÇOCUKTA GÖRÜLEN GENEL BELİRTİLER

*Yalnızlık ve korunmasızlık hissi

*Öğrenme güçlüğü

*Davranış problemleri

*Yaşıtlarıyla ve çevreyle iletişimde başarısızlık

*Ölüme kadar varabilen sağlık problemleri

*İlgi görebilmek için sağlık problemi yaratma eğilimi, sürekli fiziksel problemler

*Gelişim geriliği

*Yemek istifleme alışkanlığı

*Eşya ve madde bağımlılığı

*Duygulanım problemleri

ŞİKAYET VE İHBAR

Şikayetçi ne demektir?

*Şikayetçi bir suç nedeniyle yetkili makamlara şikayette bulunan suçtan direkt zarar gören kişidir. Şikayete tabi olan suçlarda suçtan zarar görmeyen kişinin ihbarı geçersizdir.

*İhbar eden ne demektir?

*Bir suçu yetkili makamlara bildirerek soruşturma açılması için bilgi veren kişi ihbar edendir.

*İhbar eden kişi yetkili kişilere suçla ilgili bilgi vererek suç duyurusunda bulunur. İhbarda bulunan kişinin suçtan bizzat zarar görmesine bakılmaz.

*İhbar, şikayete tabi olmayan yani kamu davasının açılmasını gerektirecek suçlarda geçerlidir.

KİMLER İHBAR YÜKÜMLÜSÜDÜR?

*Olaya ve duruma tanık olan kişiler (komşu, akraba, vb.)

*Olaya ve durumu fark eden, öğrenen kişiler

*Okul, kurum yönetimi

*Okul, kurum psikolojik danışmanları

*Öğretmenler

*Personel

*Çocuğun arkadaşının ailesi

Suçla ilgili bilgisi olan herkesin bu bildirimde bulunması gerekir. Aksi halde suça iştirak ve gizlemekten sorumludurlar.

TCK 279:

 Kamu adına soruşturma ve kovuşturmayı gerektiren bir suçun işlendiğini göreviyle bağlantılı olarak öğrenip de yetkili makamlara bildirimde bulunmayı ihmal eden veya bu hususta gecikme gösteren kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

İhbar sadece idare veya psikolojik danışman tarafından yapılmaz. Karşılaşan herkes anında ihbar etmekle yükümlüdür aksi halde suçludur.

İHBAR SÜRECİ VE ÇOCUĞA KARŞI TUTUM NASIL OLMALIDIR?

*Suç durumlarında çocuğun beyanının doğruluğu sorgulanmadan, çocuğun beyanı esas kabul edilerek süreç yürütülür.

* Görüşme yapan kişi çocuğun anlatımı sırasında olaya ilişkin meraklı bir tutum içinde detayları öğrenmeye çalışmaz, hayret, üzüntü, öfke gibi duygusal tepkiler göstermez.

*Süreç ile ilgili bilgi verilirken gerekçeler uygun terapötik ve empatik ilişki kurularak çocuğa anlatılır.

Suç durumu ile karşılaşan, öğretmen ve psikolojik danışmanın ihbarı çalıştığı kurum idaresi ile birlikte yapması suçu işleyen kişinin ihbar edene karşı kişiselleştirmeyi önlerken, güvenlik boyutunda ihbar eden kişinin tehdit ve saldırıya maruz kalmasını önleyecektir. Bu bakımdan bilgiye ulaşan personelin ihbarı kurum müdürü ile birlikte yapması önemlidir.

SUÇ DURUMUNUNUN BİLDİRİLMESİ GEREKEN BİRİMLER

* İlgili okul müdürlükleri,

* Polis merkezleri,

* Jandarma karakolları

* Sağlık kuruluşları

* Cumhuriyet savcılığı

*  Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İl Müdürlükleri

* Alo 183 (Aile, Kadın, Çocuk ve Özürlü Sosyal Hizmet Danışma Hattı) *

Suçtan Haberdar Olan Kişi ve Kurum Yönetimlerinin Yapacağı İşlemler

*Çocuğun beyanını tutanak altına alır.

* Türk Ceza Kanunu’nun 279. maddesi gereğince bildirimler adli ve kolluk birimlerine ivedi bir şekilde yüz yüze ya da telefon yoluyla yapılır. (Tutanak altına alınır.)

*İhbar, hiyerarşi gözetilmeden bireysel yapılabilir. ancak kurumsal yapılması ihbar eden kişiyi korumak adına önemlidir.

*Bildirim sürecinde ailenin onayı aranmaz. (Bilgi verilir)

*Bildirim sonrası süreçler hakkında çocuk bilgilendirilir. (Psiko-sosyal destek verilir)

KURUM SORUMLULUĞU

Suç ilgili personel tarafından tutanak ile bildirildiğinde;

KURUM MÜDÜRÜ;

Suçun doğruluğunu araştırmadan, çocuğu görüşme yapmaya zorlamadan, çocuk görüşme yapmaya uygun değilse görüşmeden yukarıdaki birimlere bildirimde bulunur.

İhbar saati, içeriği ve kiminle görüşüldüğü tutanak altına alınır.

Gelen polis ve görevliler ile görüşme tutanak altına alınır.

İlçe Milli Eğitim Müdürü bilgilendirilir. ( Telefon veya yüz yüze)

Bütün tutanakların bir örneği üst yazı eşliğinde kapalı bir zarfa konularak gizli ibaresi ile bizzat Kurum müdürü tarafından bağlı bulunduğu İlçe Milli Eğitim Müdürüne ulaştırılır.

PSİKOLOJİK DANIŞMAN

*Psikolojik Danışma ve Rehberlik Yönetmeliğine göre her durumda görüşme ve psikolojik danışma kayıtları gizlidir.

*Olay vaka boyutu ne olursa olsun paylaşılmamalıdır. Görüşme tutanakları çoğaltılamaz, başka kişilere verilemez, anlatılamaz.

*Hiçbir makam tarafından istenemez ve verilmesi suçtur.

*Durum tutanak veya dilekçe ile ayrıca tanzim edilmelidir.

*Sözel veya yazılı savcı ve hakim dışında kimseye anlatılmamalıdır.

*Anlatmasını isteyen yöneticiler bunu resmi yollarla talep etmek zorundadır.

*Psikolojik danışman sadece ihbar boyutundadır. Resmi yazıları taşımak, mağduru ilgili kurumlara götürmek, dava ve süreçle ilgilenmek görevi değildir.

GİZLİLİK

*Konuyla ilgili bilgiler suçu bilen kişiler tarafından asla öğretmenler, öğrenciler, başka kişiler ve kuruluşlar, medya ile paylaşılmamalıdır.

Suça dair bilgilerin paylaşılması ve yayılması TCK’ye göre suçtur.

SUÇ MAĞDURU VEYA SUÇA KARIŞAN ÇOCUĞA KARŞI TUTUM

*Çocukla bu süreçte sadece psikolojik danışman, savcılık ve çocuk istismar merkezi görevlileri görüşebilir.

(Okul idaresi ,öğretmenler ve başka yetkililer konuyla ilgili görüşmez.)

*Öğrenci herhangi bir yere götürülmez.

*Sürekli sorgulanmaz, çok soru sorulmaz, bir yerde odada bekletilmez.

*Anormal bir durum ve travma etkisi yaratacak davranışlardan kaçınılır.

*Günlük okul ve çevre yaşantı sürecini aynen sürdürmesi sağlanır.

TUTANAK ÖRNEĞİ

TUTANAKTIR

10/05/2020 tarihinde saat 11:00’da okulumuz Rehberlik Servisinde yapılan görüşme veya Psikolojik danışma esnasında okulumuz  8/A sınıfı öğrencisi  Ayşe…  komşusu …… tarafından 10 gün önce evlerinde kendisine zorla cinsel, saldırgan, şiddet amaçlı davranış yaptığını belirtmiştir.12/06/2016

Ad-Soyad

Psikolojik Danışman

NOT: Tutanakta yorum, kişiselleştirme, analiz ve değerlendirme olmaz. Sadece vaka kaydı ve tespiti vardır.

 BİLDİRİM SONRASI SÜREÇ

*Polis ihbar geldiğinde önce ihbarın doğru olup olmadığını değerlendirir.

*Sonra adrese gidip çocukla ya da ilgili kişilerle görüşüp daha sonra da savcıya durumu aktarır.

** Acil durumlarda (darp, hayati tehlike, taciz, tecavüz, zorla evlendirme vb.) öncelikle çocuğun ifadesine başvurulur. Çocuk savcılık kararıyla derhal koruma altına alınır ve Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından bakım ve gözetim altına alınır.

** Acil olmayan durumlardaysa, karakolun ilk işlemlerini takiben gerekli görüldüğü taktirde, durum savcılık kararıyla Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne bildirilir. Müdürlük tarafından yapılan ev, okul ziyareti vb. incelemeler sonucu bir rapor yazılır.